آمریکا و چند شعر دیگر – آلن گینزبرگ
کتابهای آنلاین: نام بخش جدیدی در این وبلاگ است. زمانی بود که اینترنت کوچکتر بود و راحتتر میشد چیزی را در آن دید. الان دنیای اینترنتی فارسیزبان، جهانی درناندشت و بیمرز است که در آن همه چیزی گم میشود. در این سلسله یادداشتها، میخواهم سراغ کتابهایی بروم که به صورت آنلاین منتشر میشوند و در گوشه و کنار اینترنت وجود دارند. متنها بهتدریج منتشر خواهند شد، با توجه به اینکه اول باید هر کتابی را بخوانم و بعد در مورد آن بنویسم. سعی میکنم در مورد کتابهای جدیدتر بنویسم، اما سراغ کتابهای مشهور آنلاین هم خواهم رفت. در صورتی که میخواهید در مورد کتاب شما هم بنویسم، لطفا از طریق ایمیل با من در تماس باشید
ادبیات زیرزمینی، شاخهیی از ادبیات غیررسمیست، که به موضوعات تابو میپردازد. این نوع ادبیات را نمیتوان آشکارا منتشر ساخت. این حرف تنها کشور ایران نیست، محدودیت برای موضوعات تابو در سرتاسر جهان وجود دارد. ما یک سری واقعیت در زندگی مردمان جهان داریم، که نمیتوان در مورد آن حرف زد. لیست تابوها هر روز در جهان کوچکتر میشود. همین صد و پنجاه سال پیش، صحبت کردن از هر نوع مقولهی جنسیتی و جسمانی، هر وقت که از مقولهی رسمی دانشگاهی و آکادمیک خویش خارج میشد، بلافاصله به تیغ سانسور دچار میشد. با وجود این، به صورت زیرزمینی همیشه حرفها زده شدند و زده خواهند شد. اگر زمانی حرف زدن از جسمیت انسان تابو بود، امروز دیگر آزادانه در بخشهایی از جهان میتوان این گونه متنها را منتشر کرد و در موردشان بحث کرد. هر چند هنوز هم خیلی چیزهای دیگر تابو محسوب میشوند، شما آزادانه میتوانید از تمایلات جسمانی خویش در بیشتر نقاط جهان حرف بزنید، اما نمیتوانید از تمایلات جسمانی پدوفیلایی خویش (تمایل به رابطهی جسمانی با کودکان) آزادانه حرف بزنید. این تابو است و یک مثال از تابوهایی که تقریبا بدون انکار همیشه تابو باقی خواهند ماند. ادبیات زیرزمینی، ابتدا مخفی و پنهان شروع میشود. و سپس، سالها بعد، نمونههای ارزشمند آن به سطح جامعه میرسند.
آلن گینزبرگ، نمادی از ادبیات زیرزمینی و روند رشد آن به سطح جامعه است. شاعری آمریکایی، که دانشگاه برکلی را ترک کرد تا بتواند آزادانه زندگی کند و آزادانه سخن بگوید. مشهورترین شعر او، شعر «زوزه» است که با ترجمههای گوناگونی در زبان فارسی وجود دارد (نسخههای ترجمهی زوزه را میتوانید اینجا، اینجا و اینجا دریافت کنید.) هرچند خودش در زبان انگلیسی صدها شعر نوشته و آنها را در سرتاسر جهان خوانده است، اما چندان به صورت منسجم کاری بر روی آثار او در زبان فارسی صورت نگرفته بود. ویژگی اصلی گینزبرگ، تمایلات همجنس خواهانهی اوست. او این تمایلات زندگی خویش را در ادبیات خود آورده است. گینزبرگ نماد «نسل بیت» است. گروهی از شاعران و نویسندگان آمریکایی میانهی قرن بیستم که در ایران شناختهشدهترین آنها، ریچارد براتیگان است که تب انتشار کتابهای او سه سالیست، بازار کتاب ما را پر کرده است. این نسل ادبیاتی آمریکا، تحتتاثیر شدیدی از والت ویتمن، پدر شعر نو آمریکا و همچنین سنت ادبی کتاب مقدس بودند. این نسل بهدنبال رسیدن به هیچ هدف خاصی نبودند، مگر رسیدن به زندگی، آنگونه که درک کرده بودند. تقریبا تا اواخر قرن بیستم، بیشتر نوشتههای این نسل، کلن تابو محسوب میشدند. اما حالا، در قرن جدید میلادی، با توجه به جنبشهای اجتماعی اقلیتهای جنسی که بر فرهنگ و در نتیجه بر ادبیات هم تاثیری مستقیم گذاشته است، آزادانهتر در مورد کارهای این نسل سخن به میان مییاد.
اواسط اسفند ماه سال جاری، کتاب «آمریکا و چند شعر دیگر»، به ترجمهی رامتین به صورت اینترنتی منتشر شده است. کتاب حاوی بیست و پنج شعر از آلن گینزبرگ است که به صورت دو زبانه (ابتدا متن فارسی و سپس متن انگلیسی) در اختیار علاقهمندان قرار گرفته است. کتاب را از طریق ایمیل برای خوانندگان فرستادهاند و یک نسخه از آن هم در اینترنت، در اینجا قرار گرفته است. کتاب با متنی ترجمه شده با نام «مقدمه: مردی به نام گینزبرگ» شروع میشود و سپس «سخن مترجم» میآید. بعد از آن نوبت به متن شعرها میرسد. کتاب رنگی است و حاوی عکسهایی از آلن گینزبرگ و زندگی نسل بیت است. از شعرهای مهم آلن گینزبرگ که در این کتاب عرضه شدهاند، میتوان به شعرهای «پانوشتی برای زوزه»، «آمریکا»، «تو رو خدا»، «آوازهای پدر مرگ»، «خانهداری»، «سلامی به جهان»، «مرگ و شهرت»، «پنج صبح»، «سوپرمارکتی در کالیفرنیا»، «هایکو» و «مزمور چهارم» اشاره کرد. بعد از بیست و پنج شعر کتاب، «فهرست آثار» آلن گینزبرگ به زبان انگلیسی آمده است. کتاب 94 صفحه است و در فرمت پیدیاف ارائه میشود و طرح جلد آن را کیا شاهحسینی کار کرده و توسط نشر الکترونیک «ضیافت» با همکاری مجلهی «چراغ» کار شده است.
مشکل اصلی کتاب در میان خوانندگان فارسی، دریدگی زبانی آقای گینزبرگ است. ایشان خیلی صریح و خیلی روشن در مورد تمایلات خویش سخن میگویند. این تمایلات تقریبا نیمی از کتاب «آمریکا و چند شعر دیگر» را پر کردهاند. نیمهی دیگر را شعرهای سیاسیاجتماعی مانند «آمریکا» و «تمام چیزی که شیر برد – یک ترانه» پر کردهاند. هر خوانندهیی نمیتواند این کتاب را به خاطر صراحتاش دوست داشته باشد. چیزی که در مورد این اثر مهم است، این است که یک نمونهی جامع از ادبیات زیرزمینی است و آن هم به قلم یکی از مشهورترین شاعران قرن بیستم ایالات متحدهی آمریکا. «آلن گینزبرگ» الان در ادبیات آمریکا، یک نمونهی مطرح شعری است و عرصهی یک کتاب منسجم از اشعار او، واقعهیی خوشحالکننده در ادبیات فارسی است. کتاب را به خاطر ادبیات بخوانید و به خاطر ادبیات کتاب را دوست داشته باشیم.